Wstrzymanie egzekucji nakazu zapłaty w postępowaniu elektronicznym

publikacja: 2013-03-10, sekcja: prawo cywilne

Wstrzymanie egzekucji nakazu zapłaty w postępowaniu elektronicznym - czyli w nakazie wydanym przez e-sąd (Sąd Rejonowy Lublin-Zachód) - jest możliwe, jednak wymaga dochowania ścisłych terminów oraz postępowania według precyzyjnej ścieżki prawnej.

1) Uchylenie nakazu zapłaty

Postępowanie upominawcze stanowi odrębny tryb postępowania procesowego. Decyzję o wydaniu nakazu zapłaty wydaje sąd w sytuacji, gdy powód w sporze sądowym dochodzi roszczenia pieniężnego. A zatem w każdej sprawie o zapłatę określonej sumy pieniężnej dopuszczalne jest wydanie nakazu zapłaty, bez względu na wysokość świadczenia, a także tytuł prawny jako podstawę roszczenia. Nakaz zapłaty, przeciwko któremu w całości lub w części nie wniesiono skutecznie sprzeciwu, podobnie jak w "zwykłym" postępowaniu upominawczym, tak i w postępowaniu elektronicznym, ma skutki prawomocnego wyroku (art. 504 § 2 w zw. z art. 505²⁸ k.p.c.) i po stwierdzeniu jego wykonalności poprzez nadanie mu klauzuli wykonalności może stanowić podstawę egzekucji komorniczej. Pierwszym krokiem we wstrzymaniu tej egzekucji będzie więc uchylenie tego nakazu przez właściwy sąd.

2) Postanowienie o uchyleniu klauzuli wykonalności

W orzecznictwie Sądu Najwyższego przyjęto, że postanowienie sądu co do nadania klauzuli wykonalności nie jest postanowieniem kończącym postępowanie w sprawie w rozumieniu art. 394¹ § 2 k.p.c. W praktyce zatem, aby wstrzymać egzekucję nakazu zapłaty w postępowaniu elektronicznym, sąd powinien uchylić klauzulę na podstawie art. 359 § 1 k.p.c.

3) Dlaczego samo uchylenie nakazu zapłaty może nie wystarczyć komornikowi do przerwania egzekucji i dlaczego skarga na czynności komornika może być w tej sytuacji bezskuteczna?

Na podstawie art. 825 pkt 2 k.p.c "Organ egzekucyjny umorzy postępowanie w całości lub części na wniosek jeżeli prawomocnym orzeczeniem tytuł wykonawczy został pozbawiony wykonalności". W razie zaistnienia okoliczności wskazanych w tym przepisie organ egzekucyjny jest zobligowany do umorzenia postępowania egzekucyjnego. Orzeczeniami pozbawiającymi tytuł wykonawczy wykonalności są m.in.:

Wyrok wydany na podstawie art. 840 k.p.c., pozbawiający tytuł wykonawczy wykonalności lub ograniczający go. Na mocy tego artykułu dłużnik może w drodze powództwa żądać pozbawienia tytułu wykonawczego wykonalności w całości lub części albo ograniczenia, jeżeli przeczy zdarzeniom, na których oparto wydanie klauzuli wykonalności, a w szczególności gdy kwestionuje istnienie obowiązku stwierdzonego tytułem egzekucyjnym niebędącym orzeczeniem sądu albo gdy kwestionuje przejście obowiązku mimo istnienia formalnego dokumentu stwierdzającego to przejście, jeżeli po powstaniu tytułu egzekucyjnego nastąpiło zdarzenie, wskutek którego zobowiązanie wygasło albo nie może być egzekwowane; gdy tytułem jest orzeczenie sądowe, dłużnik może powództwo oprzeć także na zdarzeniach, które nastąpiły po zamknięciu rozprawy, a także zarzucie spełnienia świadczenia, jeżeli zarzut ten nie był przedmiotem rozpoznania w sprawie albo też jeżeli małżonek, przeciwko któremu sąd nadał klauzulę wykonalności na podstawie art. 787, wykaże, że egzekwowane świadczenie wierzycielowi nie należy się, przy czym małżonkowi temu przysługują zarzuty nie tylko z własnego prawa, lecz także zarzuty, których jego małżonek wcześniej nie mógł podnieść.
Postanowienie sądu II instancji uchylające klauzulę wykonalności lub rygor natychmiastowej wykonalności.
Orzeczenie stwierdzające całkowite albo częściowe nieistnienie obowiązku objętego tytułem wykonawczym (w sytuacji gdy wytoczenie powództwa z art. 840 k.p.c. nie jest możliwe), np. wyrok uwzględniający powództwo o ustalenie nieistnienia należności, wyrok uchylający lub zmieniający prawomocny wyrok zasądzający świadczenie (wydany w wyniku skargi o wznowienie).

Powyższe rozważania stanowią tylko jeden punkt widzenia w kwestii wstrzymania egzekucji nakazu zapłaty w postępowaniu elektronicznym. Trzeba zatem wiedzieć, że w praktyce sądów zdarza się niekiedy, że samo uchylenie nakazu zapłaty powinno powodować przerwanie egzekucji - w takiej sytuacji sąd uwzględni skargę na czynności komornika.

4) Warunki wniesienia skargi na czynności komornika

Skarga jest środkiem ochrony przed nieprawidłowymi czynnościami komornika. Może być ona składana wielokrotnie. Wniesienie takiej skargi skutkuje tym, że czynności komornika poddane zostają kontroli i ocenie sądu. Celem kontroli jest zbadanie legalności działań komornika.

Skargę wnosi się do sądu rejonowego, przy którym działa komornik. Zaskarżona może być każda czynność komornika oraz każde zaniechanie dokonania czynności. O zaniechaniu mówimy wtedy, gdy komornik nie podejmuje czynności (niezbędnych do zabezpieczenia praw wierzyciela/dłużnika) pomimo, że ma taki obowiązek. Podstawą wniesienia skargi jest tylko i wyłącznie każde naruszenie przez komornika przepisów postępowania egzekucyjnego, które powoduje naruszenie lub zagrożenie naruszenia praw każdej osoby. Skarga powinna zawierać wskazanie stron postępowania i ich adresów, określać zaskarżaną czynność lub zaniechanie dokonania czynności, zawierać wniosek o zmianę, o uchylenie lub o dokonanie danej czynności wraz z uzasadnieniem, sygnaturę akt komornika oraz odręczny podpis osoby wnoszącej skargę. Do skargi należy dołączyć stosowną liczbę jej odpisów (po jednym dla każdego uczestnika i dla komornika). Za złożenie skargi w sądzie należy uiścić opłatę sądową w wysokości 100 zł.

-----
Zapraszamy do przeczytania innych artykułów z sekcji prawo cywilne oraz kontaktu z naszymi prawnikami.
Kancelaria świadczy także porady prawne przez Internet, zapraszamy do wypełnienia bezpłatnego formularza wyceny usługi.