Testament ustny w regulacjach prawnych
publikacja: 2013-04-27, sekcja: spadki i dziedziczenieCzy możliwe jest sporządzenie testamentu w formie ustnej?
Testament kojarzy się wyłącznie jako spisany u notariusza, obwarowany niezliczoną ilością wymogów formalnych, dokument. Zgodnie z Kodeksem cywilnym (Dz.U. z 1964 r. nr 16, poz. 93 z późn. zm.) możliwe jest jednak sporządzenie go również w formie ustnej. Z takiej możliwości korzystają najczęściej osoby starsze lub chore. Jest to forma szczególna i powinna być zastosowana wyłącznie wtedy, gdy nie jest możliwe napisanie ostatniej woli samemu lub udanie się do kancelarii notarialnej bądź wezwanie rejenta, by przyszedł do domu spadkodawcy lub np. do szpitala, w którym leży.
Kiedy testament ustny będzie ważny?
Przepisy Kodeksu cywilnego wskazują, że testament ustny może być sporządzony tylko, gdy istnieje obawa rychłej śmierci spadkodawcy albo jeżeli wskutek szczególnych okoliczności zachowanie zwykłej formy testamentu jest niemożliwe lub bardzo utrudnione. Wówczas decyzja o przekazaniu majątku w spadku powinna być wypowiedziana w obecności trzech świadków, którzy muszą być jednocześnie obecni przy oświadczaniu ostatniej woli. Samo ustne przedstawienie świadkom swojej decyzji nie sprawia jednak jeszcze, że testament jest ważny.
Czy naprawdę nie ma potrzeby składania żadnych podpisów?
Nie da się uniknąć obowiązku złożenia podpisu. Kto i dlaczego musi taki podpis złożyć? Treść testamentu musi zostać potwierdzona. Jeden ze świadków albo osoba trzecia powinna spisać oświadczenie spadkodawcy przed upływem roku od jego złożenia. W dokumencie należy podać miejsce i datę zeznania oraz miejsce i datę sporządzenia pisma. Podpisują je spadkodawca i dwaj albo wszyscy świadkowie.
Czy istnieje inna możliwość potwierdzenia testamentu?
Testament może być też potwierdzony przed sądem. Należy to zrobić w ciągu sześciu miesięcy od momentu otwarcia spadku, czyli od śmierci spadkodawcy. Świadkowie muszą złożyć przed sądem zgodne zeznania dotyczące treści oświadczenia spadkodawcy. Jeżeli przesłuchanie jednego ze świadków jest niemożliwe lub utrudnione, sąd może poprzestać na zeznaniach dwóch świadków. Testament ustny traci moc z upływem sześciu miesięcy od ustania okoliczności, które uzasadniały skorzystanie z niego, a więc od momentu wypadku lub pobytu w szpitalu. W takim przypadku spadkodawca, który powrócił do sprawności i zdrowia, powinien przedstawić swoją ostatnią wolę na piśmie - czy to własnoręcznie, czy w akcie notarialnym sporządzonym w kancelarii notarialnej.
Kto nie może zostać świadkiem?
Wydawałoby się, że świadkiem może zostać każdy, bo chodzi jedynie o potwierdzenie słów spadkodawcy. Istnieje jednak pewna grupa osób, której odmawia się tej możliwości.
- osoba, która nie ma pełnej zdolności do czynności prawnych;
- osoba niewidoma, głucha lub niema;
- ktoś, kto nie może czytać i pisać;
- osoba niewładająca językiem, w którym spadkodawca sporządza testament;
- ktoś skazany prawomocnie wyrokiem sądowym za fałszywe zeznania;
- osoba, dla której w testamencie została przewidziana jakakolwiek korzyść. Nie mogą więc być świadkami małżonek, krewni lub powinowaci pierwszego i drugiego stopnia oraz osoby pozostające ze spadkodawcą w stosunku przysposobienia.
Kiedy można mówić, że zachodzi obawa rychłej śmierci?
Problematyczną kwestią jest to, kiedy właściwie można mówić o tym, że zachodzi obawa rychłej śmierci. Na pewno powinna ona istnieć w chwili sporządzania testamentu i musi ona mieć wymiar obiektywny, a nie subiektywny. Sam zły stan psychiczny nie wystarczy, musi wcześniej wydarzyć się coś, co by tę obawę uzasadniało.
-----
Zapraszamy do przeczytania innych artykułów z sekcji spadki i dziedziczenie oraz kontaktu z naszymi prawnikami.
Kancelaria świadczy także porady prawne przez Internet, zapraszamy do wypełnienia bezpłatnego formularza wyceny usługi.
