Wkrótce zmiany w spółkach komandytowych

publikacja: 2013-11-17, sekcja: prawo gospodarcze

Jakie zmiany przyniesie nowelizacja ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (CIT), ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (PIT) oraz niektórych innych ustaw?

Pierwotny projekt nowelizacji zakładał, że spółki komandytowe oraz komandytowo-akcyjne zostaną objęte podatkiem dochodowym od osób prawnych (CIT). Jednak wskutek licznych protestów i krytycznych opinii ze strony ekspertów w dziedzinie ekonomii i finansów oraz sprzeciwu Komisji Finansów Publicznych, ostatecznie Sejm uchwalił nowelizację ustaw podatkowych, która przewiduje objęcie CIT-em tylko spółki komandytowo-akcyjnej.

Jak wygląda obecna konstrukcja prawna w kwestii spółek komandytowych i komandytowo-akcyjnych?

Obecnie wszystkie spółki osobowe (jawna, partnerska, komandytowa i komandytowo-akcyjna) są tzw. transparentne podatkowo, tzn. że nie są podatnikami podatku dochodowego. Opodatkowanie podatkiem dochodowym następuję jedynie na poziomie wspólników.

Kto i dlaczego wystąpił z projektem zmian?

Pomysłodawcą projektu, jest Ministerstwo Finansów, którego przedstawiciele (na czele z Ministrem Finansów), otwarcie głoszą, że "podstawowym celem projektu jest wyeliminowanie możliwości dokonywania optymalizacji podatkowych", gdyż działania optymalizacyjne, choć są zgodne z prawem ( co potwierdza orzeczenie TK), uznaje się za "niepożądane" i stanowiące przeszkodę w realizacji wywiedzionej przez Ministra z treści art. 84 Konstytucji RP zasady sprawiedliwości podatkowej.

Jakie inne cele pierwotnej wersji projektu widzieli jego przeciwnicy?

Wielu przedsiębiorców oraz ekspertów z dziedziny prawa podatkowego, finansowego i ekonomii, twierdzi, że pod pozorem walki z niesprawiedliwością podatkową rząd próbował wprowadzić podwójne opodatkowanie wspólników spółek komandytowych, gdy tymczasem faktycznym celem zmian było zapewnienie dodatkowych wpływów do budżetu (wg szacunków ok. 320 mln zł rocznie).

Czy wspólnicy spółek komandytowo-akcyjnych rzeczywiście mogą obawiać się podwójnego opodatkowania?

Niestety tak, gdyż zgodnie z założeniami projektu, gdy wymienione spółki zostaną objęte podatkiem CIT, ich wspólnicy (tj. w szczególności akcjonariusze) zapłacą 19% podatku - raz od dochodu spółki i ponownie 19% od wypłaconych zysków wspólnikom.

Jakie mogą być inne negatywne skutki zmian?

Przeciwnicy planowanych zmian zgodnie twierdzą, że przyjęty projekt nowelizacji przyniesie więcej strat niż korzyści, gdyż między innymi:

  • negatywnie wpływa na ocenę atrakcyjności Polski z perspektywy inwestorów zagranicznych;
  • narusza zasadę równości wobec prawa, ponieważ wspólnicy spółki jawnej i partnerskiej podlegać będą jednokrotnemu opodatkowaniu (ze względu na transparentność podatkową tych spółek opodatkowanie wystąpi jedynie na poziomie wspólników), tymczasem wspólnicy SKA będący akcjonariuszami podlegać będą, co do zasady, podwójnemu opodatkowaniu;
  • narusza zasadę równości wobec prawa unijnego, ponieważ SKA nie będzie uprawniona do korzystania w innych krajach Unii Europejskiej z uprawnień wynikających z prawa wspólnotowego, które przysługiwać będą spółce akcyjnej i spółce z ograniczoną odpowiedzialnością ( dotyczy to zwolnienia w innych krajach UE dla SKA z opodatkowania dywidend, odsetek czy należności licencyjnych oraz transakcji restrukturyzacyjnych);
  • może spowodować, iż wskutek większych dochodów budżetu dzięki dodatkowemu podatkowemu, zmniejszą się środki na inwestycje, a tym samym wpływy z podatku VAT;
  • może całkowicie wyeliminować spółki komandytowo-akcyjne z obrotu gospodarczego, gdyż przedsiębiorcy chcąc uniknąć obciążenia podatkowego w wysokości ok. 34,40% osiągniętego przez spółkę kapitałową dochodu, będą przekształcać lub likwidować ww. spółki.

Jaką alternatywę mają wspólnicy spółek komandytowo-akcyjnych?

Spółkę komandytową-akcyjną, można zlikwidować albo przekształcić w inny typ spółki handlowej. Sprowadza się to głównie do spółki z ograniczoną odpowiedzialnością albo spółki jawnej, a wskutek uchwalonej nowelizacji również do spółki komandytowej.

Dlaczego warto istniejącą spółkę komandytowo-akcyjną przekształcić w:

  • spółkę jawną?
    Przekształcenie w spółkę jawną wiąże się z utrzymaniem aktualnie obowiązujących reguł opodatkowania, gdyż spółka jawna nie jest objęta reformą Ministra Finansów, w związku z czym wspólnicy spółki jawnej po 1 stycznia 2014 r. będą płacić podatek dochodowy na dotychczasowych zasadach, a spółka jawna wciąż nie będzie podatnikiem podatku dochodowego. Podatek ten zapłacą dopiero wspólnicy sp.j. Na korzyść spółki jawnej przemawia także jej duża elastyczność (większa swoboda w kształtowaniu treści umowy spółki, brak konieczności udawania się do notariusza celem dokonania zmiany umowy spółki jawnej). Jednak w spółce jawnej wszyscy wspólnicy odpowiadają razem ze spółką za jej zobowiązania całym swoim prywatnym majątkiem. Wierzyciele będą mogli szukać zaspokojenia swoich wierzytelności w majątkach prywatnych wspólników wówczas, gdy nie będzie możliwa ich spłata z majątku spółki.
  • spółkę komandytową?
    Ponieważ ostatecznie spółki komandytowe pozostaną poza CIT ( konieczność zapłacenia 19% podatku tylko na poziomie wspólników), korzystniejszym od strony prawnej będzie zmiana SKA właśnie w SK, bowiem w przypadku tej spółki, bez ograniczeń odpowiada tylko komplementariusz, zaś komandytariusz odpowiada jedynie do wysokości sumy komandytowej. Ponadto odpowiedzialność komplementariusza również można ograniczyć, powierzając jego rolę, spółce z ograniczoną odpowiedzialnością.

W związku z powyższym nasuwa się wniosek, że spółki komandytowo-akcyjne powinny przekształcać się w spółki jawne bądź spółki komandytowe. Niestety nie istnieje w polskim systemie prawnym taka forma prawna spółki, która zapewniłaby analogiczny efekt podatkowy jak w przypadku SKA czyli możliwość odroczenia jednokrotnego opodatkowania wygenerowanych zysków do momentu wypłaty dywidendy akcjonariuszom. Tak więc jedynym rozwiązaniem dla wspólników SKA, którzy chcą uniknąć podwójnego opodatkowania, a jednocześnie zachować dotychczasowe korzyści podatkowe jest budowanie struktur międzynarodowych ( np. wykorzystanie formy spółki jaką jest nowopowstała luksemburska specjalna spółka komandytowa SCSp).

Jak wspólnicy spółki komandytowo-akcyjnej mogą inaczej uniknąć podwójnego opodatkowania?

Komplementariusz w spółce komandytowo-akcyjnej będzie mógł obniżyć podatek o kwotę odpowiadającą iloczynowi jego procentowego udziału w zysku i podatku należnego od dochodu spółki. Niestety jest to opcja ograniczona w czasie, ponieważ dotyczy sytuacji, w której dzień dywidendy nastąpi w innym roku podatkowym niż bezpośrednio następujący po roku, w którym SKA osiągnęła zysk podlegający podziałowi. Ponadto prawa do tego rodzaju odliczenia nie mają akcjonariusze w SKA. Jeśli uchwalone zmiany zostaną wprowadzone w życie, w ich przypadku ( gdy akcjonariuszem jest osoba fizyczna) będziemy mieli do czynienia z klasycznym przypadkiem podwójnego opodatkowania w sensie ekonomicznym. Jedynie akcjonariusze będący spółkami kapitałowymi będą mogli nadal uniknąć podwójnego opodatkowania, gdyż dla nich, zastosowanie będzie miało zwolnienie przewidziane dotychczas dla dywidend wypłacanych przez spółki kapitałowe z tym zastrzeżeniem, że koniecznym będzie posiadanie przez spółkę kapitałową udziału w kapitale zakładowym SKA (nie mniej niż 10 proc.) oraz czas utrzymywania tego udziału nie krótszy niż 2 lata.

Kiedy zapowiadane zmiany mogą wejść w życie?

Znowelizowane ustawy podatkowe mają wejść w życie 1 stycznia 2014 roku, co nie daje możliwości zachowania odpowiedniego - dla tak poważnej zmiany - vacatio legis (okres między ogłoszeniem aktu normatywnego a dniem jego wejścia w życie). Jednak "ratunkiem" dla istniejących spółek komandytowo-akcyjnych są przepisy przejściowe, których umiejętne wykorzystanie może umożliwić uniknięcie podwójnego opodatkowania aż do października 2015 roku. Zgodnie z nimi nowe regulacje zaczną obowiązywać dla spółek od pierwszego dnia ich nowego roku obrotowego, rozpoczynającego się po zmianie przepisów, jeżeli ich rok obrotowy jest różny od kalendarzowego. Możliwe jednak, iż aby osiągnąć wymierne korzyści podatkowe na podstawie przepisów przejściowych, koniecznym będzie utworzenie nowej spółki komandytowo-akcyjnej.

-----
Zapraszamy do przeczytania innych artykułów z sekcji prawo gospodarcze oraz kontaktu z naszymi prawnikami.
Kancelaria świadczy także porady prawne przez Internet, zapraszamy do wypełnienia bezpłatnego formularza wyceny usługi.