Ślub z cudzoziemcem
publikacja: 2014-04-09, sekcja: prawo imigracyjneZgodnie z art. 3 ust. 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego osoby zamierzające zawrzeć małżeństwo powinny złożyć lub przedstawić kierownikowi urzędu stanu cywilnego dokumenty niezbędne do zawarcia małżeństwa, określone w odrębnych przepisach. Dotyczy to zarówno obywateli polskich jak i cudzoziemców. Przepisy szczególne, dotyczące konieczności złożenia określonych dokumentów, zawarte są w Ustawie z dnia 29 września 1986 r. Prawo o aktach stanu cywilnego. W myśl art. 54 wskazanej ustawy, osoba zamierzająca zawrzeć małżeństwo jest obowiązana:
1) przedstawić dokument stwierdzający tożsamość oraz złożyć odpis skrócony aktu urodzenia, a także dowód ustania lub unieważnienia małżeństwa, jeżeli pozostawała poprzednio w związku małżeńskim, albo nieistnienia małżeństwa, jeżeli postępowanie o ustalenie nieistnienia małżeństwa toczyło się wobec tej osoby;
2) złożyć pisemne zapewnienie, że nie wie o istnieniu okoliczności wyłączających zawarcie małżeństwa;
3) złożyć zezwolenie na zawarcie małżeństwa, jeżeli tego wymagają przepisy Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego.
Problem pojawia się w momencie, gdy cudzoziemiec nie jest w stanie uzyskać wymaganych dokumentów w kraju pochodzenia, ponieważ np. zgodnie z obowiązującym tam prawem, nie wydaje się zaświadczeń o istnieniu okoliczności wyłączających zawarcie małżeństwa. Wówczas cudzoziemiec, chcący zawrzeć małżeństwo ma możliwość skorzystać z rozwiązania uregulowanego w art. 3 ust. 2 KRO. Przywołany przepis mówi, że jeżeli otrzymanie dokumentu, który osoba zamierzająca zawrzeć małżeństwo jest obowiązana złożyć lub przedstawić kierownikowi urzędu stanu cywilnego, napotyka trudne do przezwyciężenia przeszkody, sąd może zwolnić tę osobę od obowiązku złożenia lub przedstawienia tego dokumentu. Tym samym cudzoziemiec zamierzający zawrzeć związek małżeński może wystąpić do właściwego Sądu z wnioskiem o zwolnienie od obowiązku złożenia danego dokumentu, np. aktu urodzenia czy też dowodu zdolności prawnej do zawarcia małżeństwa. Wniosek podlega opłacie stałej w wysokości 100 złotych.
Ustawodawca nie zawarł w przepisach ustawy definicji legalnej pojęcia „trudne do przezwyciężenia przeszkody”, a co za tym idzie stwierdzenie o wystąpieniu bądź nie danych przeszkód leży po stronie Sądu. Zgodnie jednak ze stanowiskiem wyrażonym zarówno w orzecznictwie jak i w doktrynie, „trudne do przezwyciężenia przeszkody" jest pojęciem szerokim i może tu chodzić o różne sytuacje - mogą tu występować trudności o charakterze obiektywnym i subiektywnym. Sąd, wydając postanowienie musi w jego treści dokładnie określić dokumenty, od złożenia których zwalnia cudzoziemca.
Ponadto zgodnie z art. 56 ust. 1 Ustawy Prawo o aktach stanu cywilnego, cudzoziemiec zamierzający zawrzeć małżeństwo jest obowiązany złożyć kierownikowi urzędu stanu cywilnego dokument stwierdzający, że zgodnie z właściwym prawem może zawrzeć małżeństwo. W ust. 3 wskazanego przepisu ustawodawca precyzuje niniejsze wymogi, wskazując, że w postępowaniu o zwolnienie cudzoziemca od złożenia dokumentu sąd na podstawie właściwego prawa ustala, czy osoba ta może zawrzeć małżeństwo. W judykaturze upowszechnił się pogląd wyrażony przez Sąd Najwyższy m.in. w wyroku z dnia 16.11.1971 r. (III CRN 404/71), iż rozpoznając wniosek cudzoziemca o zwolnienie go od złożenia kierownikowi urzędu stanu cywilnego dowodu zdolności do zawarcia małżeństwa według jego prawa ojczystego, sąd powinien ustalić wszystkie okoliczności, które powinny być stwierdzone takim dowodem. W szczególności należy ustalić, czy prawo to nie przewiduje zakazu zawierania małżeństwa przez obywateli danego państwa z obywatelami innego państwa, oraz czy nie jest ono sprzeczne z podstawowymi zasadami porządku prawnego RP. W razie stwierdzenia, że małżeństwo obywatela polskiego z cudzoziemcem byłoby nieważne w świetle prawa ojczystego cudzoziemca, sąd odmawia mu zwolnienia od przedstawienia dowodu, o którym mowa.
Omówionych przepisów nie stosuje się jednak do cudzoziemca niemającego obywatelstwa żadnego państwa (tzw. bezpaństwowiec), jeżeli ma on w Polsce miejsce zamieszkania (art. 56 ust. 1 PrASC).
-----
Zapraszamy do przeczytania innych artykułów z sekcji prawo imigracyjne oraz kontaktu z naszymi prawnikami.
Kancelaria świadczy także porady prawne przez Internet, zapraszamy do wypełnienia bezpłatnego formularza wyceny usługi.
