Jakie ma prawa osoba ubezwłasnowolniona ?
publikacja: 2015-05-20, sekcja: prawo cywilnePrawa osoby ubezwłasnowolnionej częściowo
Ubezwłasnowolnienie częściowo skutkuje tym, iż osoba fizyczna zostaje pozbawiona pełnej zdolności do czynności prawnych. W związku z tym, jej możliwości o samodzielnym podejmowania czynności prawnych są ograniczone.
Osoba częściowo ubezwłasnowolniona może zawierać umowy należące do umów powszechnie zawieranych w drobnych bieżących sprawach życia codziennego, tzn. może pójść do sklepu kupić np. pieczywo i wędlinę. Zgodnie z art. 22 Kodeksu Pracy osoba ograniczona w zdolności do czynności prawnych może bez zgody przedstawiciela ustawowego nawiązać stosunek pracy oraz dokonywać czynności prawnych, które dotyczą tego stosunku. Jednakże gdy stosunek pracy sprzeciwia się dobru tej osoby, przedstawiciel ustawowy za zezwoleniem sądu opiekuńczego może stosunek pracy rozwiązać. Osoba taka, może również rozporządzać swoim zarobkiem, bez zgody przedstawiciela ustawowego, chyba że sąd opiekuńczy postanowi inaczej, np. wynagrodzeniem za pracę.
Nadto, w przypadku gdy przedstawiciel ustawowy osoby ubezwłasnowolnionej częściowo oddał jej do swobodnego użytku określone przedmioty majątkowe, w zakresie czynności prawnych, które tych przedmiotów dotyczą uzyskuje ona pełną zdolność do czynności prawnych, np. dał takiej osobie rower.
Ponadto Kodeks Rodzinny i Opiekuńczy wskazuje, że rodzice którzy nie mają pełnej zdolności do czynności prawnych mogą uczestniczyć w sprawowaniu bieżącej pieczy nad osobą dziecka i w jego wychowaniu, chyba że sąd opiekuńczy ze względu na dobro dziecka postanowi inaczej. Dodatkowo, osoba która została ubezwłasnowolniona częściowo z powodu choroby psychicznej albo niedorozwoju umysłowego, może za zgodą sądu zawrzeć związek małżeński, jeżeli stan zdrowia lub umysłu takiej osoby nie zagraża małżeństwu ani zdrowiu przyszłego potomstwa. Osoba ubezwłasnowolniona częściowo ma prawo do skutecznego złożenia oświadczenia koniecznego do uznania ojcostwa, jeżeli ukończyła szesnaście lat i nie istnieją podstawy do jej całkowitego ubezwłasnowolnienia.
W zakresie przepisów odnoszących się do możliwości dziedziczenia, również one przyznają pewne uprawnienia osobom częściowo ubezwłasnowolnionym. Mogą być one spadkobiercami, a spadek ten przyjmują z dobrodziejstwem inwentarza – jeżeli w terminie ustawowym nie zostanie złożone oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku.
Prawa osoby ubezwłasnowolnionej całkowicie
Ubezwłasnowolnienie całkowite powoduje, iż osoba fizyczna zostaje pozbawiona w całości zdolności do czynności prawnych. W związku z tym nie może skutecznie podejmować czynności prawnych. W sytuacji gdyby, osoba niezdolna do czynności prawnych zawarła umowę należącą do umów powszechnie zawieranych w drobnych bieżących sprawach życia codziennego, umowa taka staje się ważna z chwilą jej wykonania, chyba że pociąga za sobą rażące pokrzywdzenie osoby niezdolnej do czynności prawnych.
Osoba ubezwłasnowolniona całkowicie posiada zdolność prawną, w związku z czym może być spadkobiercą, jednak wszystkie czynności np. przyjęcie spadku, odrzucenie spadku będzie dokonywał za nią opiekun ( art. 8 KC)
Osoba ubezwłasnowolniona całkowicie, pozbawiona jest w zasadzie prawa do decydowania o sobie samodzielnie. Osoba taka nie może zawrzeć małżeństwa.
Prawa osoby ubezwłasnowolnionej częściowo
Ubezwłasnowolnienie częściowo skutkuje tym, iż osoba fizyczna zostaje pozbawiona pełnej zdolności do czynności prawnych. W związku z tym, jej możliwości o samodzielnym podejmowania czynności prawnych są ograniczone.
Osoba częściowo ubezwłasnowolniona może zawierać umowy należące do umów powszechnie zawieranych w drobnych bieżących sprawach życia codziennego, tzn. może pójść do sklepu kupić np. pieczywo i wędlinę. Zgodnie z art. 22 Kodeksu Pracy osoba ograniczona w zdolności do czynności prawnych może bez zgody przedstawiciela ustawowego nawiązać stosunek pracy oraz dokonywać czynności prawnych, które dotyczą tego stosunku. Jednakże gdy stosunek pracy sprzeciwia się dobru tej osoby, przedstawiciel ustawowy za zezwoleniem sądu opiekuńczego może stosunek pracy rozwiązać. Osoba taka, może również rozporządzać swoim zarobkiem, bez zgody przedstawiciela ustawowego, chyba że sąd opiekuńczy postanowi inaczej, np. wynagrodzeniem za pracę.
Nadto, w przypadku gdy przedstawiciel ustawowy osoby ubezwłasnowolnionej częściowo oddał jej do swobodnego użytku określone przedmioty majątkowe, w zakresie czynności prawnych, które tych przedmiotów dotyczą uzyskuje ona pełną zdolność do czynności prawnych, np. dał takiej osobie rower.
Ponadto Kodeks Rodzinny i Opiekuńczy wskazuje, że rodzice którzy nie mają pełnej zdolności do czynności prawnych mogą uczestniczyć w sprawowaniu bieżącej pieczy nad osobą dziecka i w jego wychowaniu, chyba że sąd opiekuńczy ze względu na dobro dziecka postanowi inaczej. Dodatkowo, osoba która została ubezwłasnowolniona częściowo z powodu choroby psychicznej albo niedorozwoju umysłowego, może za zgodą sądu zawrzeć związek małżeński, jeżeli stan zdrowia lub umysłu takiej osoby nie zagraża małżeństwu ani zdrowiu przyszłego potomstwa. Osoba ubezwłasnowolniona częściowo ma prawo do skutecznego złożenia oświadczenia koniecznego do uznania ojcostwa, jeżeli ukończyła szesnaście lat i nie istnieją podstawy do jej całkowitego ubezwłasnowolnienia.
W zakresie przepisów odnoszących się do możliwości dziedziczenia, również one przyznają pewne uprawnienia osobom częściowo ubezwłasnowolnionym. Mogą być one spadkobiercami, a spadek ten przyjmują z dobrodziejstwem inwentarza – jeżeli w terminie ustawowym nie zostanie złożone oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku.
Prawa osoby ubezwłasnowolnionej całkowicie
Ubezwłasnowolnienie całkowite powoduje, iż osoba fizyczna zostaje pozbawiona w całości zdolności do czynności prawnych. W związku z tym nie może skutecznie podejmować czynności prawnych. W sytuacji gdyby, osoba niezdolna do czynności prawnych zawarła umowę należącą do umów powszechnie zawieranych w drobnych bieżących sprawach życia codziennego, umowa taka staje się ważna z chwilą jej wykonania, chyba że pociąga za sobą rażące pokrzywdzenie osoby niezdolnej do czynności prawnych.
Osoba ubezwłasnowolniona całkowicie posiada zdolność prawną, w związku z czym może być spadkobiercą, jednak wszystkie czynności np. przyjęcie spadku, odrzucenie spadku będzie dokonywał za nią opiekun.
Osoba ubezwłasnowolniona całkowicie, pozbawiona jest w zasadzie prawa do decydowania o sobie samodzielnie. Osoba taka nie może zawrzeć małżeństwa.
-----
Zapraszamy do przeczytania innych artykułów z sekcji prawo cywilne oraz kontaktu z naszymi prawnikami.
Kancelaria świadczy także porady prawne przez Internet, zapraszamy do wypełnienia bezpłatnego formularza wyceny usługi.
