Odszkodowanie i zadośćuczynienie w postępowaniu karnym
publikacja: 2015-11-30, sekcja: prawo karneW razie skazania za przestępstwo wyrządzające szkodę lub krzywdę sąd może orzec, obowiązek naprawienia szkody, w całości albo w części, lub zadośćuczynienia za doznaną krzywdę ( np. skazanie za spowodowanie uszczerbku na zdrowiu). Orzeczenie przez Sąd obowiązku naprawienia szkody lub zapłaty zadośćuczynienia w postępowaniu karnym stanowi tzw. środek kompensacyjny. Uregulowanie tych kwestii, szczególnie w świetle zmian kodeksu karnego z 2015 r. ma na celu ułatwienie uzyskania przez osobę pokrzywdzoną pełnego zaspokojenia roszczeń cywilnoprawnych, które wynikają z popełnionego przestępstwa.
Warto zaznaczyć, że sąd nie ma obowiązku orzeka w kwestii powyższych świadczeń z urzędu tzn. jeżeli nie został złożony taki wniosek przez pokrzywdzonego albo inną osobę uprawnioną, dlatego ażeby sąd orzekł np. o obowiązku naprawienia szkody lub zadośćuczynienia za doznaną krzywdę konieczne jest złożenia w odpowiednim czasie stosownego wniosku.
Ponadto trzeba wspomnieć, że jeżeli orzeczenie obowiązku np. naprawienia szkody jest znacznie utrudnione, sąd może orzec zamiast tego obowiązku nawiązkę w wysokości do 200 000 złotych na rzecz pokrzywdzonego. W sytuacji gdy pokrzywdzony w wyniku popełnionego przestępstwa przez skazanego zmarł, nawiązkę taką sąd może orzec na rzecz osoby najbliższej, której sytuacja życiowa wskutek śmierci pokrzywdzonego uległa znacznemu pogorszeniu. W razie gdy ustalono więcej niż jedną taką osobę, nawiązki orzeka się na rzecz każdej z nich. Należy zaakcentować, że umotywowanie i odpowiednie udowodnienie faktu, iż sytuacja życiowa osoby najbliżej w skutek śmierci pokrzywdzonego uległa znacznemu pogorszeniu wymaga czasami odpowiedniej wiedzy, tj. wiedzy jakie dokumenty należy złożyć przed sądem oraz jakich argumentów użyć, aby wykazać powyższą kwestię, dlatego warto w tej kwestii zasięgnąć porady prawnej u profesjonalnego prawnika, chociażby adwokata.
Co więcej, trzeba stwierdzić, że orzeczenie odszkodowania lub zadośćuczynienia, na powyższych podstawach nie stoi na przeszkodzie dochodzeniu niezaspokojonej części roszczenia w drodze postępowania cywilnego, bowiem jeżeli uważamy, że nasza szkoda nie została w całości zaspokojona możemy skierować do Sądu np. odpowiedni pozew o zapłatę.
Jakie korzyści dla sprawcy przestępstwa niesie naprawienie szkody?
Po pierwsze sąd może uzależnić uwzględnienie wniosku o wydanie na posiedzeniu wyroku skazującego i orzeczenie uzgodnionych z oskarżonym kar, od naprawienia przez oskarżonego szkody lub od zadośćuczynienia przez niego za doznaną krzywdę.
Dalej, trzeba zaznaczyć, że sąd wymierzając karę bierze pod uwagę zachowanie sprawcy po popełnieniu przestępstwa, co oznacza, że jednym z kryteriów wziętych pod uwagę przy wyborze rodzaju kary oraz jej wysokości będzie fakt czy sprawca przestępstwa naprawił szkodę. Ponadto, sąd w warunkach określonych w art. 60 Kodeksu Karnego może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary wobec sprawcy który czynił starania o naprawienie szkody.
Na koniec warto przytoczyć orzeczenie Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 25 czerwca 2014 r. w sprawie II AKA 157/14, który stwierdził, że "nie sposób abstrahować od tych celów kary, które mają związek z pokrzywdzonymi. Chodzi mianowicie o możliwość naprawienia szkód wyrządzonych przestępstwem. Tylko wymierzenie oskarżonemu kary pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania otwiera możliwość realizacji obowiązku naprawienia szkody, zwłaszcza, że oskarżony przedstawił nowe plany działalności gospodarczej”, co w skrócie oznacza, że orzeczona przez sąd kara nie powinna pozbawiać osoby pokrzywdzonej możliwości naprawienia szkody przez sprawcę czynu, zwłaszcza jeżeli on sam wyraża taką wolę.
-----
Zapraszamy do przeczytania innych artykułów z sekcji prawo karne oraz kontaktu z naszymi prawnikami.
Kancelaria świadczy także porady prawne przez Internet, zapraszamy do wypełnienia bezpłatnego formularza wyceny usługi.
