Rodzaje upadłości
Na gruncie ustawy - Prawo upadłościowe i naprawcze, wyróżnić można dwa najważniejsze typy postępowań:
- postępowanie w sprawie ogłoszenia upadłości
- postępowanie upadłościowe - w dwóch typach: postępowanie upadłościowe z możliwością zawarcia układu (tzw. postępowanie układowego) oraz postępowanie upadłościowe obejmujące likwidację masy upadłości (tzw. postępowanie likwidacyjne).
Pierwszy typ postępowania realizowany jest w celu ustalenia, czy wniosek o ogłoszenie upadłości jest zasadny a sama upadłość może być przeprowadzona. Wniosek najczęściej składany jest przez wierzyciela lub samego dłużnika (czyli przedsiębiorcę lub osobę fizyczną, zainteresowanego ogłoszeniem swojej upadłości). Na tym etapie sąd weryfikuje okoliczności sprawy, w razie potrzeby wyznaczając tymczasowego nadzorcę sądowego.
Postępowanie w sprawie ogłoszenia upadłości kończy się wydaniem postanowienia, w którym sąd może orzec ogłoszenie upadłości lub zadecydować o umorzeniu postępowania (np. z uwagi na tzw. ubóstwo masy, czyli brak środków na pokrycie kosztów postępowania). W przypadku ogłoszenia upadłości, sąd określa także sposób prowadzenia postępowania (układowe lub likwidacyjne) oraz wyznacza syndyka lub nadzorcę sądowego. Po ogłoszeniu upadłości dłużnika określa się terminem upadły.
Wskazać należy, że określenie sposobu prowadzenia postępowania upadłościowego to wyłączna decyzja sądu. Rolą syndyka czy nadzorcy sądowego jest wykonywanie tej decyzji zgodnie z przepisami ustawy.
W przeprowadzeniu postępowania upadłościowego interes ma zarówno upadły jak i wierzyciele. Założeniem przepisów prawa upadłościowego i naprawczego jest takie prowadzenie upadłości, aby roszczenia wierzycieli zostały zaspokojone w jak najwyższym stopniu.
Najczęstszym sposobem osiągnięcia tego celu jest likwidacja majątku dłużnika. Zdarza się - jeśli przemawiają za tym racjonalne względy ekonomiczna, że sąd zezwala na prowadzenie upadłości układowej i zachowanie dotychczasowego przedsiębiorstwa dłużnika. Warunkiem jest uprawdopodobnienie, że w drodze układu wierzyciele zostaną zaspokojeni w wyższym stopniu, niż zostaliby zaspokojeni po przeprowadzeniu postępowania upadłościowego obejmującego likwidację majątku dłużnika. Niestety w przeważającej większości przypadków, dłużnicy zgłaszają wnioski o ogłoszenie upadłości za późno - na etapie, na którym ich zobowiązania znacząco przekraczają majątek a działanie przedsiębiorstwa jest sparaliżowane poprzez ciągłe egzekucje komornicze.
O sposobie prowadzenia postępowania mogą decydować także wierzyciele w drodze uchwały podjętej na wstępnym zgromadzeniu wierzycieli zwołanym przez sąd. Zwołanie wstępnego zgromadzenia wierzycieli nie jest jednakże dla sądu obligatoryjne.
Warto zwrócić uwagę, że jeżeli w momencie ogłoszenia upadłości przedsiębiorstwo nadal funkcjonuje (prowadzi działalność gospodarczą), nawet w przypadku ogłoszenia upadłości likwidacyjnej syndyk dąży do sprzedaży przedsiębiorstwa jako całości.
